Rad na određeno vreme je našim Zakonom o radu predviđen kao izuzetak, a u praksi se najveći broj ugovora o radu zaključuje upravo na određeno vreme.
Benefit ugovora o radu na određeno vreme poslodavci vide u tome što istekom roka na koji je ugovor zaključen prestaje radni odnos, pa isključivo od volje poslodavca zavisi da li će radni odnos biti produžen, što znači da nemaju problem oko davanja otkaza ugovora o radu. U ovom tekstu ćemo se baviti pitanjima kada može da se zaključi ugovor o radu na određeno vreme, koliko isti može da traje i koja prava zaposleni imaju po osnovu rada na određeno vreme.
Šta je rad na određeno vreme?
Ugovor o radu se zaključuje na određeno vreme za zasnivanje radnog odnosa čije je trajanje unapred određeno objektivnim razlozima koji su opravdani rokom ili izvršenjem određenog posla ili nastupanjem određenog događaja, za vreme trajanja tih potreba.
Ovo znači da bi poslodavac u ugovoru o radu trebalo da navede osnov za zasnivanje radnog odnosa na određeno vreme, kao jedan od obaveznih elemenata ugovora o radu.
Ukoliko ne postoji osnov za zasnivanje radnog odnosa na određeno vreme, po slovu Zakona trebalo bi zaključiti ugovor o radu na neodređeno vreme i smatra se da je upravo takav ugovor i zaključen.
Koliko može da traje rad na određeno vreme?
Radni odnos na određeno vreme sa istim zaposlenim zasniva se na period koji sa prekidima ili bez prekida ne može biti duži od 24 meseca.
Da li radni odnos na određeno vreme može da traje duže od 24 meseca?
Izuzetno, ovaj radni odnos može da traje nezavisno od navedenog perioda:
- ako je to potrebno zbog zamene privremeno odsutnog zaposlenog, do njegovog povratka,
- za rad na projektu čije je vreme unapred određeno, najduže do završetka projekta,
- sa stranim državljaninom, na osnovu dozvole za rad u skladu sa zakonom, najduže do isteka roka na koji je izdata dozvola,
- za rad na poslovima kod novoosnovanog poslodavca čiji upis u registar kod nadležnog organa u momentu zaključenja ugovora o radu nije stariji od jedne godine, na vreme čije ukupno trajanje nije duže od 36 meseci,
- sa nezaposlenim kome do ispunjenja jednog od uslova za ostvarivanje prava na starosnu penziju nedostaje do pet godina, najduže do ispunjenja uslova, u skladu sa propisima o penzijskom i invalidskom osiguranju,
- ako je zaposleni direktor odnosno drugi zakonski zastupnik, najduže do isteka roka na koji je izabran odnosno do njegovog razrešenja.
Posebna zaštita od otkaza ugovora o radu
Iako rad na određeno vreme prestaje istekom roka na koji je ugovor o radu zaključen, postoji izuzetak kada određena kategorija zaposlenih ima posebnu zaštitu od otkaza ugovora o radu.
Za vreme trudnoće, porodiljskog odsustva, odsustva sa rada radi nege deteta i odsustva sa rada radi posebne nege deteta poslodavac ne može zaposlenom da otkaže ugovor o radu, pa se tako zaposlenom koji ima ugovor o radu na određeno vreme isti produžava do isteka korišćenja prava na odsustvo.
Preobražaj radnog odnosa na određeno vreme u radni odnos na neodređeno vreme
Naš Zakon o radu ostavlja mogućnost zaključenja ugovora o radu na određeno vreme u slučajevima koji su navedeni u ovom tekstu, međutim nije retka zloupotreba prava pa se tako rad na određeno vreme zaključuje i u slučajevima kada za to ne postoji osnov već bi trebalo zaključiti ugovor o radu na neodređeno vreme. Zaposleni koji radi na određeno vreme a za to ne postoji osnov, kao i zaposleni koji radi na određeno vreme duže od roka koji smo naveli može pokrenuti radni spor u kom bi tražio utvrđenje da je zasnovao radni odnos na neodređeno vreme.
